Toegankelijkheid van de lokale omroep

expand_more

Een inclusieve omroep

Een inclusieve omroep biedt zoveel mogelijk voorzieningen voor mensen met een beperking: slechthorenden, blinden en slechtzienden en laaggeletterden. Ook voor anderen is het reguliere media-aanbod soms complex of gaat het te snel. Denk bijvoorbeeld aan ouderen.

inclusieve omroep

Lokale omroep en toegankelijkheid

Deze webpagina behandelt hoe lokale omroepen hun nieuwsberichtgeving, uitzendingen en faciliteiten toegankelijk kunnen maken voor mensen met een beperking. Er wordt besproken welke hulpmiddelen haalbaar en betaalbaar zijn, samen met quick wins die je kunt behalen. Verder bevat de pagina verwijzingen naar een adviesdocument en een checklist voor toegankelijkheid.

Doven en slechthorenden

1,7 miljoen mensen

In ons land hebben 1,7 miljoen dove en slechthorende mensen ondertitels nodig om televisieprogramma’s en andere media te kunnen volgen. 25.000 doven zijn zelfs afhankelijk van vertalingen in de Nederlandse Gebarentaal. Zonder extra voorzieningen kan een (toch al kwetsbaar) deel van je doelgroep het lokale nieuws niet volgen. 

Doven en slechthorenden

Hoe kun je mensen met een auditieve beperking helpen?

  • Ondertiteling: handmatig of automatisch. Dit kan betaalbaar en zelfs gratis. 
  • Visuele content: geef informatie niet alleen in gesproken taal, maar ook via grafieken, infographics, tekstballonnen, animaties etc. 

Wil je dit als lokale omroep hiermee aan de slag, hanteer de vuistregels:

  • Plaats de tekst over maximaal 2 regels en zorg voor de juiste timing. Meer nuttige informatie via de NPO en Subcatch. 
  • Handmatig ondertitelen, indien je hier enthousiaste vrijwilligers of wellicht studenten journalistiek/communicatie voor kunt vinden 
  • Automatisch ondertitelen via YouTube, Happy Scribe, Subcatch of andere platforms 
  • Automatisch ondertitelen via AI-hulpmiddelen. Dit kan handmatig worden gedaan door vrijwilligers of met behulp van gratis of betaalbare ondertitelingssoftware, zoals Whisper, GoodTape of via Adobe. Praktijkvoorbeelden hiervan zijn beschreven in dit artikel.

Blinden en slechtzienden

300 duizend mensen

Nederland telt meer dan 300 duizend blinde en slechtziende mensen. Alleen met audiodescriptie en/of gesproken ondertitels kunnen zij optimaal genieten van visuele media. Ook websites kunnen een probleem zijn. Daarnaast groeit het aantal ouderen die een steuntje kunnen gebruiken. 

Mensen die niet of bijna niet kunnen zien hebben speciale tools nodig om een website of mobiele app te kunnen lezen. Denk aan spraak, braille of vergrotingsprogramma’s. De oogvereniging geeft een aantal zeer praktische adviezen om deze media ook voor hen toegankelijk te maken.

Blinden en slechtzienden

Hoe kun je mensen met een visuele beperking helpen? 

  • Heldere en contrastrijke communicatie: helder beeld, teksten in grote, duidelijke lettertypen met voldoende contrast 
  • Inzet van audio: bij audiodescriptie vertelt een stem wat er in beeld gebeurt. Dit is ideaal voor mensen met een visuele beperking. 
  • Website: goede structuur, eenvoud en helder beeld. Teksten in grote, duidelijke lettertypen met voldoende contrast. Mogelijk een alt-tekst bij afbeeldingen. Onder andere 1Almere gebruikt een speciale tool voor toegankelijk nieuws.

Welke middelen kun je gebruiken?

  • Stel duidelijke richtlijnen op voor visuele content, beeld én tekst. 
  • Audiodescriptie bij langere reportages of live-events vergt veel inspanningen. Professionele audiodescriptie wordt onder andere gemaakt door Earcatch. 
  • Korte audiobeschrijvingen opnemen bij belangrijke items is goed zelf te doen. Presentatoren kunnen visuele elementen beschrijven en medewerkers kunnen audio-opnamen maken om de visuele content te verduidelijken. 
Lees meer arrow_downward

Laaggeletterdheid

2,5 miljoen mensen

Niet minder dan 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder hebben moeite met lezen, schrijven of rekenen. Dit brengt hen soms in een isolement. Daarnaast wijst onderzoek uit dat jongeren steeds minder (goed) lezen. Bovendien zijn er landgenoten voor wie Nederlands niet de moedertaal is. Met enkele aanpassingen kunnen zij de uitzendingen wél volgen.

Laaggeletterdheid

Hoe kun je mensen met moeite met lezen helpen?

  • Eenvoudige taal: wees eenduidig en eenvoudig in je boodschap. Vermijd jargon en complexe zinnen, in gesproken én in geschreven taal. 
  • Visuele verhalen: eenvoudige, verhalende video’s die met weinig tekst toch een duidelijk verhaal overbrengen. Denk aan korte animaties of stripverhalen om complexe informatie op een toegankelijke manier te presenteren. 
  • Gesproken ondertiteling: voor mensen die niet goed horen en minder snel lezen. Dit is kostbaar hulpmiddel en zal dus alleen bij projecten mogelijk zijn. 

Welke middelen kun je gebruiken?

  • Geef medewerkers trainingen in het schrijven en spreken in eenvoudige (B1) taal. Zoek lokale organisaties zoals de bibliotheek, scholen of buurtcentra op. Zij kennen de materie en helpen je op weg. 
  • Maak een spin-off van je belangrijkste reportages: je kunt op je website of via een apart platform een eenvoudige versie maken van het item. Maak de website eenvoudig, zonder verwarrende ‘toeters en bellen’.  
  • Een succesvol voorbeeld: De Orkaan creëerde het platform Kort Zaans om mensen in simpele taal en beeld te bedienen. Samen met de gemeente werd een app ontwikkeld, die alle lokale publieke omroepen mogen gebruiken, aan te vragen via info@deorkaan.nl. Ook de website werd van franje ontdaan om deze begrijpelijker te maken. Nu is het Zaanse nieuws voor vrijwel iedereen te volgen. Luister naar het verhaal van Piet Bakker en bekijk het platform Kort Zaans.
Lees meer arrow_downward

Experts over toegankelijkheid van media

“Ook mensen met een beperking maken graag gebruik van het lokale media-aanbod. Televisie, maar ook apps en websites zijn voor hen niet altijd goed toegankelijk. Daarom ben ik blij dat lokale omroepen zich hierin verdiepen. En eigenlijk moet het ook, want het VN Verdrag Handicap geeft mensen met een beperking of een chronische aandoening het recht op gelijke behandeling en volledige participatie in de samenleving. 

 Er is nog een voordeel: het gebruik van ondersteunende diensten maakt ons bewust van medemensen die een handicap hebben. Om diezelfde reden is het goed om af en toe mensen met een beperking een rol te laten spelen ín de programma’s.” 

Bekijk de website van Ieder(in) 

“Er zijn al vrij veel mogelijkheden voor mensen met een auditieve of visuele beperking. Als stichting helpen we mensen genieten van bijvoorbeeld televisie, podcasts, de bioscoop, theater en musea. Dit doen we onder meer via Eyecatch en Earcatch. We zijn aanspreekpunt voor zowel aanbieders als de gebruikers. We denken ook na over hoe een website toegankelijker te maken. Er komt techniek bij kijken, maar sommige oplossingen zijn vrij gemakkelijk toe te passen, ook voor media-organisaties.” 

Kijk en luister naar Ellen’s verhaal en een korte demonstratie. 

Bekijk de website van de Stichting Audiovisuele Toegankelijkheid 

“Ongeveer 1 op de 6 Nederlanders heeft problemen met lezen, schrijven, cijfermatig inzicht of digitale vaardigheden. Met onze Stichting Lezen en Schrijven hebben we de missie om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen. Dat betekent ook dat mensen de media, de informatiekanalen dus, kunnen volgen. Zij willen ook graag weten wat er speelt in hun wijk, in de stad, in het dorp. En zoals wij zeggen: een samenleving waarin iedereen meedoet, daar hebben we allemaal wat aan!” 

Kijk en luister naar Marilyn en Hans, die laaggeletterd is. 

Bekijk de website van de Stichting Lezen en Schrijven 

Toegankelijkheid

Checklist

Een toegankelijke lokale omroep: inventariseer hoe toegankelijk jouw omroep is!

"*" geeft vereiste velden aan

Stap 1 van 6

Samen met de omroepen bouwt de NLPO aan een toekomst waarin iedereen kan vertrouwen op een inclusieve, toegankelijke lokale publieke omroep. Waaraan kun je denken als je zoveel mogelijk mensen de kans wilt geven om van de uitzendingen en je content te genieten? Controleer aan de hand van de checklist hoe toegankelijk jouw omroep al is.
Naam*

Heb je een vraag of wil je meer informatie?