Modelomroep heeft ideale vorm in zicht

De succesvolle olievlek van D-tv

Lokale omroepen in Oss en omstreken timmeren eendrachtig aan een succesvolle streekomroep. Professionele journalistiek, gegoten in een ambitieus businessmodel, dat is het compromisloze fundament waarop D-tv Nieuws wordt gebouwd. ‘Voor plaatjes draaien en een filmpje over Sinterklaas gaan de handen niet op elkaar.’

Waar veel lokale omroepen nog investeren in professionalisering, plukken ze er in Oss al de vruchten van. De streekomroep-in-wording wordt geleid als bedrijf. Met als voornaamste product journalistiek van het degelijke soort.

De aanpak wordt in de regio gezien en gewaardeerd. Vier gemeenten – Oss, Bernheze, Uden en Den Bosch – en tal van adverteerders trekken de portemonnee. Er staan intussen 23 mensen op de payroll, bijna net zo veel als er vrijwilligers zijn, en de jaaromzet bedraagt 1,2 miljoen euro.

Fundament

Bedenker van de marsroute is Eric Horvath, sinds mensenheugenis directeur. Hij was er al bij toen het toenmalige Omroep Maasland in de jaren negentig een professionaliseringsslag onderging.

Als student massacommunicatie onderzocht Horvath de kansen op een doorstart en kwam tot de conclusie dat zoiets alleen kansrijk was als de omroep als een bedrijf zou worden geleid. En die onderneming de beschikking zou krijgen over een vaste redactionele staf. Zijn omroepbestuur bedacht vervolgens dat Eric Horvath die operatie dan maar zelf moest gaan leiden.

En zo gebeurde het. Bij D-tv Oss – een betekenisloze naam die door een reclamebureau werd bedacht – deden vrijwilligers een stapje terug en ging een professionele redactie aan de slag. Het eerste wat die deed was zorgen voor een serieus nieuwsbulletin op tv, vijf dagen in de week. ‘Tamelijk revolutionair voor die tijd’, zegt Horvath. ‘Misschien dat ze alleen bij AT5 destijds zo ver waren.’

Het bulletin maakte duidelijk dat het menens was en dat aan de burelen in Oss een andere wind was gaan waaien. Het zichtbare nieuws was onder meer nodig om keihard af te rekenen met het oude imago van de lokale omroep. ‘Dat imago was niet best. Men vond de omroep eigenlijk lachwekkend.’

Missie

De omwenteling was gestoeld op een kraakheldere visie, waaraan D-tv tot op de dag van vandaag trouw blijft. Horvath: ‘Het is eigenlijk heel eenvoudig. Wij hebben als lokale omroep een duidelijke wettelijke taak, namelijk om kwalitatief goede journalistiek te bieden. Niet iedereen realiseert zich dat het uitsluitend daar om gaat, en dat daar onze kansen liggen.’

Want voor deugdelijke verslaggeving, serieus en relevant nieuws, 24 uur paraatheid en een organisatie die zich opstelt als een professionele gesprekspartner, daar zijn lokale politici, bestuurders en adverteerders wel voor te porren, zo blijkt. Oss en Bernheze betalen ieder jaar ruim 4 ton, daar waar de verplichte wettelijke bijdrage zo’n 80K bedraagt. Den Bosch is wettelijk goed voor 85K, maar levert 2,5 ton. En Uden zit op 75.000, drie keer meer dan voorheen voor de lokale omroep werd uitgetrokken. De andere helft van de omzet komt uit de markt.

Controle

D-tv zet daar het nodige tegenover. Onder de overkoepelende Stichting Omroep Maasland werken 3 onafhankelijke redacties vanaf 3 locaties als D-tv Den Bosch, D-tv Oss/Bernheze en D-tv Uden. In 2019 verandert de naamgeving naar het meer eenduidige D-tv Nieuws, met D-tv Sport als afgeleide. Intern wordt door de redacties natuurlijk samengewerkt waar dat kan, maar in principe opereren ze onafhankelijk in hun eigen gebied. Horvath noemt het een ‘onzichtbare muur’.

Er wordt volop cross-mediaal gewerkt om de best denkbare informatiebron voor de regio te zijn. D-tv zoekt toegevoegde waarde in verslaggeving over een breed terrein, van politiek en cultuur tot sport en het eerstelijnsnieuws.

Journalisten van D-tv wonen alle raadsvergaderingen bij en controleren zo keurig het gezag. Ze draaien van 7 uur ’s morgens tot 23 uur hun ochtend-, avond- en weekenddiensten en doen verslag van alle grote evenementen, op tv, radio MFM en online. De directeur: ‘En we zijn proactief. We gaan bijvoorbeeld in het weekend niet zitten wachten op een brand, maar gaan er gewoon op uit.’

‘Alleen sommige omroepen denken nog in hokjes’

Grenzen

De full-force omroep bedient in Brabant een gebied met 325.000 inwoners. De grenzen van de streek zijn wat Horvath betreft in zicht, maar nog niet bereikt. Er zijn nog buurgemeenten waarmee gesprekken gaande zijn.

Uiteindelijk wil D-tv via het samenwerkingsmodel een kwart van de provincie gaan coveren. Die omvang is noodzakelijk voor een levensvatbare bedrijfsvoering. ‘Ga je daarboven zitten, dan heb je extra overhead nodig om de overhead te controleren.’

Door de gekozen structuur en schaal kan D-tv slagvaardig zijn. De directeur: ‘We laten zien dat we een professioneel mediabedrijf zijn, dat lokaal kan opereren. Partijen zijn bereid daarvoor geld uit te trekken. Ze gaan niet een hobby van een paar vrijwilligers steunen. Dan kunnen ze wel wat seksiers bedenken. Individueel zouden ze zo’n professioneel station niet kunnen bekostigen, maar samen wel.’

Ten koste van de lokale identiteit gaat het allemaal niet. Lokale identiteit, meent Horvath, is sowieso iets wat de discussie over de vorming van streekomroepen onnodig belast. ‘Tijdens fusiegesprekken in het land gaat het vaak over de vraag welke studio openblijft en welke niet. Of vrijwilliger X wil niet naar dorp Y. Dat is allemaal klinkklare onzin. Er staat geen hek om een dorp. Je doet je boodschappen in een dorp verderop omdat ze daar goedkoper zijn. Alleen sommige omroepen denken nog in hokjes. Laten ze zich focussen op journalistiek en de vraag hoe je die kunt betalen.’

Amateurisme

Wat Horvath betreft kan de vorming van streekomroepen in den lande niet snel genoeg gaan, anders hindert het de vooruitgang, meent hij.
‘In alles is een streekomroep het antwoord. Wij krijgen veel andere omroepen over de vloer om te kijken hoe we het doen. Ze zien de werkwijze, het businessplan, en zeggen: ja, zo kunnen wij het ook!. Ik zeg: doe het dan ook zo!’

Om de vorming van streekomroepen te versnellen moet volgens Horvath aan enkele voorwaarden worden voldaan. Hij vindt het goed dat de NLPO het vizier richt op Den Haag en lobbyt voor een stelselwijziging, waarbij de rijksoverheid – net als op regionaal en landelijk niveau – de verantwoordelijkheid neemt voor de financiering. ‘En we niet langer zijn overgeleverd aan de grillen van lokale politici.’

Omroepbestuurders zouden zich daarnaast meer strategisch moeten oriënteren op de wettelijke journalistieke taak. ‘Pas als je in dat journalistieke gat stapt gaan de handen op elkaar. Werk zo lokaal mogelijk, wijs op de mogelijkheden van publiek-private samenwerking, kom met een goed organisatieplan en verschillende modellen van financiering: onder, op of boven de norm. Laat zien wat je visie is, wat je kunt bereiken en dat je een serieuze gesprekspartner bent.’

Effecten

De zelfverzekerde uitstraling van D-tv, gebaseerd op een solide organisatie en heldere taak, heeft veel gunstige bijeffecten, vertelt de directeur. Het bedrijf krijgt simpelweg meer voor elkaar, niet alleen in de lokale politieke arena maar ook in de markt, die met een eigen accountmanager wordt bewerkt. Gesprekken met de Ziggo’s van deze wereld over HD-doorgifte of DAB+ verlopen allemaal net iets soepeler.

Alle inspanningen dragen uiteindelijk bij aan het einddoel: meer middelen voor de redactie. Die heeft daardoor voldoende slagkracht voor bijvoorbeeld aparte themaweken rond maatschappelijk kwesties of eigen onderzoek onder bijvoorbeeld raadsleden. En om de cirkel rond te maken: de berichtgeving daarover leidt tot meer gezag.

Bij het bouwen aan de streekomroep speelt de regionale omroep geen enkele rol. Horvath wil daarover geen publieke discussie, en richt zich liever op de eigen omroep. Hij zegt: ‘Bij regionale omroep heb je het over de provincie. Over Brabant dus. Bergen op Zoom is ook Brabant, maar daar ben ik nooit geweest. Wij van D-tv wonen en leven hier. Wij zijn dus de regio.’